در دنیای کودکانه، مفاهیمی مثل «جنگ»، «فرار»، یا «پناهگاه» اگر بدون ظرافت آموزش داده شوند، می‌توانند ترسناک یا غیرقابل درک باشند. اما با کمک بازی، داستان، و انیمیشن، می‌توان این مفاهیم را به شکلی نرم و قابل‌فهم به کودکان منتقل کرد؛ مخصوصاً در شرایطی که اخبار و فضای عمومی با موضوعات بحران یا جنگ درگیر است.

در این مقاله یاد می‌گیریم که چطور به بچه‌ها یاد بدهیم گاهی فرار کردن و پناه گرفتن، نشانه‌ی هوشمندی و مراقبت از خود است، نه ترس.

🛡️ چطور مفهوم «پناهگاه» و «فرار در موقعیت خطر» را به کودکان آموزش دهیم؟

راه های زیادی برای آموزش این مفاهیم برای کودک وجود دارد. بهتر است قبل از جنگ در مانور های آموزشی این مفاهیم را به کودک آموزش بدهیم. اما حالا که در کشور ما جنگ شده است باید به فکر باشیم و این مفاهیم را به کودک آموزش بدهیم.

ویدیو آموزش این مفاهیم رو از اینجا تماشاه کنین.

آموزش پناهگاه و فرار و صدای بمب و صدای مشوک به کودک و نوجوان

🐰 ۱. با قصه‌گویی شروع کنید: آموزش صدای موشک و فرار به جانپناه

کودکان از طریق قصه، دنیا را می‌فهمند. به‌جای اینکه بگویید “باید فرار کنی”، برایش داستان بسازید:

«خرگوش کوچولو تو جنگل داشت بازی می‌کرد. یه‌هو صدای بلندی شنید! زود دوید و توی لونه‌اش پنهان شد. اونجا تاریک بود اما امن. وقتی صدا تموم شد، با خیال راحت دوباره بیرون اومد…»

با این سبک روایت، کودک می‌فهمد که:

• پناهگاه یعنی یک جای امن.

• فرار، رفتار درستی است وقتی خطری وجود دارد.

• احساس ترس طبیعی است، ولی می‌شود باهوش و سریع عمل کرد.

پناهگاه های خونه ی خودتون رو بهش یاد بدید. مثل زیر میز، دور از پنجره ها!

داستانی برای آموزش فرار کردن به جانپناه و پناهگاه

🎭 ۲. بازی‌های نمایشی: آموزش فرار به پناهگاه با هیجان

بازی «فرار به پناهگاه» می‌تواند شبیه یک بازی قایم‌باشک باشد:

1. به بچه‌ها بگویید وقتی صدای خاصی (مثلاً ضربه روی میز) شنیدند، باید سریع زیر میز یا پشت یک پرده پنهان شوند.

2. بعد از چند ثانیه، صدای «همه چی تموم شد!» را بگویید تا دوباره برگردند.

3. به کودکتون تاکید کنید که تا وقتی شما نگفتید از پناهگاه بیرون نیاید، به او آموزش دهید این کار ممکن است چند دقیقه طول بکشد.

🔸 این بازی کمک می‌کند:

• کودک در موقعیت واقعی، سریع‌تر واکنش نشان دهد.

• مفهوم “رفتار ایمن در خطر” را تمرین کند، بدون استرس.

• صبور باشد و در جان پناه بماند.

 Speak calmly and be mindful of your body language, such as facial expressions.

Use age-appropriate language, watch their reactions, and be sensitive to their level of anxiety.

As much as you can, reassure your children that they are safe from any danger.

🎞️ ۳. معرفی چند انیمیشن برای آموزش غیرمستقیم

انیمیشن‌ها ابزار قدرتمندی برای انتقال مفاهیمی مثل فرار در موقعیت خطر هستند. این‌ها چند انیمیشن پیشنهادی برای آموزش مفاهیم «امنیت، پناهگاه و فرار» به صورت غیرمستقیم هستند:

اگر کودک خیلی کوچک است، بهتر است به جای انیمیشن‌هایی با موضوعات جدی، از داستان و بازی بهره بگیرید.

👶 نکات مهم برای کودکان زیر ۷ سال

• به‌جای کلمه “فرار”، بگویید:
  «بریم یه جای امن»، یا «بریم قایم شیم»

• به‌جای واژه «جنگ»، از «صدای بلند»، «اتفاق خطرناک» یا «باد شدید» استفاده کنید (بسته به سن کودک).

• پناهگاه را به شکل «لونه»، «غار»، «خونه‌ی مخصوص»، یا حتی «چادر جادویی» تعریف کنید.

🟠 نتیجه‌گیری فرار در موقعیت خطر

آموزش مفاهیم جنگ و فرار، اگر با زبان کودکانه و ابزارهای خلاقانه انجام شود، نه‌تنها کودک را نمی‌ترساند، بلکه او را برای مراقبت از خودش آماده می‌کند. پناه گرفتن، گاهی شجاعانه‌ترین کار دنیاست. بیایید با قصه، بازی و خیال، این پیام مهم را به کودکمان یاد بدهیم.