10 تمرین کاردرمانی حسی در خانه
کاردرمانی حسی یکی از مهم‌ترین روش‌های کمک به کودکان برای بهبود عملکردهای حسی و حرکتی است. مهارت دستورزی که مورد علاقه والدین هست نیز در این تمرینات آورده شده است. هر کودکی نیازها و توانایی‌های منحصر به فرد خود را دارد، بنابراین تمرینات حسی باید بسته به نیازهای خاص هر کودک تنظیم شوند. والدین می‌توانند با انجام تمرینات ساده و مؤثر در خانه به فرزندان خود کمک کنند تا مهارت‌های حسی و حرکتی‌شان را بهبود بخشند. در این مقاله، 10 تمرین کاردرمانی حسی را معرفی می‌کنیم که می‌توانید بسته به نیازهای فرزندتان آنها را در خانه اجرا کنید. این تمرینات کاردرمانی رایگان در منزل هستند و به شما کمک می‌کنند تا محیطی غنی از تحریکات حسی برای کودک خود فراهم کنید.
1. بازی با خمیر بازی (Play Dough)
تقویت عضلات دست برای دست خط: کار با خمیر بازی باعث تقویت عضلات کوچک دست می‌شود که برای دست خط بهتر ضروری هستند. کودکان با فشار دادن، فشردن و قالب‌گیری خمیر، عضلات دست خود را تقویت می‌کنند.
بهبود حس عمقی انگشتان دست: بازی با خمیر باعث تقویت حس عمقی یا پروپریوسپتیو در انگشتان دست می‌شود. این حس به کودکان کمک می‌کند تا موقعیت و حرکت انگشتان خود را بهتر درک کنند
بهبود مهارت هماهنگی چشم و دست: کودکان با ساختن اشکال مختلف و دنبال کردن الگوها، هماهنگی بین چشم و دست خود را تقویت می‌کنند. این مهارت برای فعالیت‌های روزمره و تحصیلی بسیار مهم است.
چطور انجامش بدیم؟
اگر کودک شما مشکل دست خط دارد یا در محاسبات ریاضی با دشواری روبرو است، می‌توانید بازی با خمیر را به گونه‌ای تنظیم کنید که این مهارت‌ها را تقویت کند. از کودک بخواهید با یک دست اشکال مربع و بیضی را درست کند. این کار باعث تمرکز بیشتر روی یک دست و تقویت عضلات آن می‌شود.
2. بازی با توپ (Ball Activities)
بهبود تعادل: بازی با توپ کمک می‌کند تا کودکان تعادل خود را بهبود بخشند. بازی های با توپی که نیاز به حفظ تعادل در حین حرکت دارند که این امر باعث تقویت عضلات و بهبود ثبات بدنو افزایش هوشیاری می شود.
افزایش تمرکز بینایی برای یادگیری: تمرکز بر روی توپ در حال حرکت به بهبود تمرکز بینایی کمک می‌کند. این امر می‌تواند به کودکان در فعالیت‌های یادگیری مانند خواندن و نوشتن کمک کند.
بهبود حس عمقی کل بدن و آگاهی از دو سمت بدن:
این حس عمقی به کودکان کمک می‌کند تا موقعیت و حرکت اعضای بدن خود را بهتر درک کنند. فعالیت‌های مرتبط با توپ نیاز به استفاده از هر دو سمت بدن دارند باعث می شوند که مغز کودک به رسش برسد
چطور توپ بازی کنیم؟
برای افزایش توجه انتخابی و هماهنگی چشم و دست، از کودک بخواهید توپ را در سبدی پرتاب کند. این تمرین می‌تواند تمرکز کودک را بهبود بخشد و هماهنگی بین چشم و دست را تقویت کند.
برای بهبود حس عمقی و تعادل، می‌توانید از توپ جیم بال استفاده کنید. در جلسات کاردرمانی کودک را توپ می نشانند یا میخوابانند. کودکانی که خودلمسی و تحریک آلت تناسلی دارند از این تمرین بیشترین سود را می برند.
برای ماساژ حس عمقی و حس لمس، از توپ خاردار استفاده کنید. می‌توانید توپ خاردار را به آرامی روی بدن کودک بغلتانید تا حس عمقی و حس لمس او تحریک شود. این تمرین می‌تواند به آرامش کودک کمک کند و حساسیت لمسی او را بهبود بخشد.
3. شن بازی (Sand Play)
- تحریک حس لمس انگشتان و کف پاها برای نوک پنجه‌ای راه رفتن: بازی با شن باعث تحریک حس لامسه در انگشتان دست و کف پاها می‌شود، که می‌تواند به بهبود تعادل و تقویت مهارت‌های حرکتی مانند نوک پنجه‌ای راه رفتن کمک کند.
- کاهش اضطراب کودک: بازی با شن می‌تواند یک فعالیت آرامش‌بخش و متمرکزکننده باشد که به کاهش اضطراب و استرس در کودکان کمک می‌کند. مشکلات حسی منجر به مشکلات رفتاری مثل اضطراب می شوند.
- درمان وسواس کثیفی در کودک: کودکان با بازی با شن یاد می‌گیرند که لمس مواد مختلف طبیعی و کثیفی بخشی از بازی و یادگیری است، که می‌تواند به کاهش وسواس کثیفی کمک کند. یک کاردرمانگر با تجربه در این مسیر کمک کننده است.
- آموزش بازی: بازی با شن فرصتی عالی برای آموزش مفاهیم مختلف از طریق بازی، مانند ساختن اشکال و سازه‌ها، اندازه‌گیری و مقایسه حجم‌ها و ایجاد داستان‌ها که تمرین گفتاردرمانی است.
چجوری شن بازی کنیم؟
علاوه بر استفاده از سطل و بیلچه برای بازی در شن، می‌توانید فعالیت‌های زیر را نیز انجام دهید:
- شن‌پاشی روی بدن: به آرامی مقداری شن را روی دست‌ها و پاهای کودک بریزید تا حس لمس و حساسیت لمسی او تحریک شود.
- راه رفتن روی شن: از کودک بخواهید روی شن راه برود تا حس لامسه در کف پاهایش تقویت شود و تعادل و مهارت‌های حرکتی او بهبود یابد.
- تمیز کردن شن از روی دست و پا: بعد از بازی، از کودک بخواهید شن‌ها را از روی دست‌ها و پاهایش پاک کند. این فعالیت می‌تواند به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و حس لمس کمک کند.
4. با آب (Water Play)
بازی با آب یکی از فعالیت‌های جذاب و مفرح است که کودکان از آن لذت می‌برند. این فعالیت باعث تحریک حس لامسه و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف می‌شود. ریختن آب از یک ظرف به ظرف دیگر، بازی با اسباب‌بازی‌های آبی و حتی شستشو دادن اسباب‌بازی‌ها می‌تواند به بهبود هماهنگی چشم و دست و تقویت عضلات دست کمک کند. آب بازی همچنین می‌تواند یک فعالیت آرامش‌بخش باشد که به کاهش اضطراب و استرس در کودکان کمک می‌کند.
بازی با آب به صورت گروهی می‌تواند فرصتی برای تعامل و یادگیری مشارکت باشد.
5. مسیرهای حسی (Sensory Paths)
مسیرهای حسی یک راه عالی برای تحریک حس‌های مختلف و بهبود مهارت‌های حرکتی در کودکان است. این مسیرها می‌توانند شامل مواد مختلفی مانند پارچه، فوم، شن، و سنگ‌های نرم باشند که کودک با پای برهنه یا با دست‌ها لمس کند. راه رفتن بر روی این مسیرها باعث تقویت حس لامسه و بهبود تعادل و هماهنگی می‌شود. این فعالیت می‌تواند به کودکان کمک کند تا حس عمقی بدن خود را تقویت کنند و آگاهی بیشتری از موقعیت اعضای بدن خود داشته باشند.
افزایش برنامه ریزی برای حرکت و یادگیری حل مسئله از علت های مهم ماز حرکتی در کاردرمانی است.
6. نقاشی با انگشتان (Finger Painting)
نقاشی با انگشتان یک فعالیت فوق‌العاده برای تقویت عضلات دست و تحریک حس لامسه است. کودکانی که هنوز توانایی مداد دست گرفتن را ندارند بهتر از نقاشی را با انگشت یاد بگیرند.کودکان با استفاده از رنگ‌های غیر سمی و قابل شستشو می‌توانند خلاقیت خود را ابراز کنند و اشکال و الگوهای مختلفی بسازند. این فعالیت باعث بهبود هماهنگی چشم و دست و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف می‌شود. در کاردرمانی یکی از راه های آموزش نشستن پشت میز به کودک نقاشی است.
7.تمرینات تنفسی (Breathing Exercises)
برخی از تمرینات ساده تنفسی شامل تنفس عمیق، تنفس شکمی، و تنفس از طریق بینی و خارج کردن هوا از دهان هستند. این تمرینات می‌توانند به کودکان کمک کنند تا تمرکز خود را بهبود بخشند و احساسات خود را بهتر مدیریت کنند.
تکنیک فوت کردن شمع
تمرین شمع رو خاموش کن یکی از تمرین های موثر برای کنترل خشم در کاردرمانی است.
8. بازی با بادکنک (Balloon Play)
این بازی به بهبود هماهنگی چشم و دست و تقویت مهارت‌های حرکتی کمک می‌کند. کودکان می‌توانند بادکنک‌ها را در هوا نگه دارند، با دست‌ها یا پاها به آنها ضربه بزنند و تلاش کنند که بادکنک‌ها را از زمین بلند کنند.
9.بازی با پازل (Puzzle Play)
بازی با پازل یک فعالیت عالی برای تقویت مهارت‌های تفکر و حل مسئله در کودکان است. کودکان با قرار دادن قطعات پازل در کنار هم، توانایی‌های تفکر منطقی، تجسم فضایی و توجه به جزئیات را تقویت می‌کنند. این فعالیت همچنین باعث بهبود هماهنگی چشم و دست و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف می‌شود. پازل‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا مهارت‌های خود را در مورد شکل‌ها، رنگ‌ها و الگوها تقویت کنند.
یادتون نره که درمان یک فرآیند انفرادی است. برای دریافت تمرین های مناسب خود و کودکتون الآن باهامون تماس بگیرید.
پارک، طبیعت و رودخانه از بهترین فضاها برای تحریک حسی چند جانبه ی کودک هستند. کودک در یک محیط باز مثل طبیعت، انعکاس صداهای حیوانات و باد را می شنود. نور خورشید به خاطر عبور ابرها کم و زیاد می شود و کودک کم کم یاد میگیرد چطور حس بینایی اش را با توجه به تغییر نور تنظیم کند. توصیه ی کاردرمانگر ما آقای ملکی به شما این است: ” طبیعت بهترین فضای آموزش است.”
