مامان عزیز، شاید برات پیش اومده که هر بار می‌خوای کوچولوت رو روی توالت بشونی، اون فقط می‌خواد ایستاده مدفوع کنه و تو با خودت فکر می‌کنی: “چرا؟ مگه چی شده؟” بدون که تنها نیستی! طبق تحقیقات، حدود یک‌پنجم بچه‌ها این رفتار رو دارن، به‌خصوص تو سنین ۲ تا ۴ سالگی. این یه چالش کاملاً عادیه که خیلی از مامان‌ها باهاش دست و پنجه نرم می‌کنن.

شاید کوچولوت از توالت می‌ترسه، شاید هم هنوز با این تغییر راحت نیست. ولی نگران نباش، ,وحید ملکی کاردرمانگر قراره تو این مقاله بهت بگه و راه‌هایی رو یاد بگیریم که چطور بهش کمک کنی تا آروم‌تر بشه و راحت‌تر از توالت استفاده کنه. از نکات روانشناسی گرفته تا توصیه‌های پزشکی و ترفندهای عملی، همه رو برات آماده کردیم که این مرحله رو بدون استرس بگذرونی.

دلایل روان‌شناختی ایستاده مدفوع کردن کودک

مامان عزیز، بچه‌ها تو سنین پایین گاهی رفتارهایی نشون می‌دن که برامون عجیب به نظر می‌رسه، مثل همین ایستاده مدفوع کردن. ولی این رفتار بیشتر از اون چیزی که فکر می‌کنی، عادیه. به قول روانشناس‌های مدادهای رنگی، بچه‌ها گاهی از طریق این رفتارها سعی می‌کنن احساس کنترل و امنیت بیشتری داشته باشن. یعنی وقتی که روی توالت نشستن براشون استرس‌زاست یا ازش می‌ترسن، ممکنه ترجیح بدن ایستاده کارشون رو انجام بدن.

یه علت دیگه، ترس از دستشویی می‌تونه باشه. بعضی بچه‌ها وقتی اولین بار توالت رو می‌بینن، حس می‌کنن که جای ترسناکیه. صدای فلاش، ارتفاع توالت یا حتی حس نشستن روی اون ممکنه برای کوچولوت یه جور “هیولا” به نظر بیاد!

بیشتر بدونیم: راهنمای از پوشک گرفتن، حتی برای کسایی که شکست خوردن!

از طرفی، وحید ملکی، متخصص رفتار درمانی کودکان در مدادهای رنگی، توضیح می‌ده که بعضی از بچه‌ها به دلیل مشکلات عضلانی یا نداشتن توانایی کافی برای چمباتمه زدن، ممکنه نتونن به‌راحتی روی توالت بشینن. این موضوع می‌تونه باعث بشه ترجیح بدن ایستاده مدفوع کنن، چون برایشون راحت‌تره. در این موارد، عضلات لگن یا عضلات ران کودک ممکنه هنوز به اندازه کافی قوی نشده باشن که بتونه موقعیت صحیح نشستن رو برای مدتی حفظ کنه.

بیشتر بدونیم: 10 تمرین کاردرمانی رایگان توی خونه!

ما تو تیم مدادهای رنگی همیشه به والدین توصیه می‌کنیم که اول به وضعیت فیزیکی و رشد عضلات بچه توجه کنن و در صورت نیاز با یک متخصص  کاردرمانی مشورت کنن. در کنار این، می‌تونید با ایجاد محیطی آرام و دلنشین برای دستشویی رفتن، به کودکتون کمک کنید که ترس‌هاش رو کنار بزاره و احساس راحتی بیشتری بکنه.

با وحید ملکی کاردرمانگر رایگان تماس بگیر!

چرا کودکان اتیسم ممکنه ایستاده مدفوع کنن؟

مامان عزیز، اگر کودکت که مبتلا به اتیسمه، عادت داره ایستاده مدفوع کنه، نگران نباش. این رفتار شاید عجیب به نظر بیاد، ولی اغلب دلایل منطقی داره که با شناخت بیشتر می‌تونیم بهتر بهش کمک کنیم. بیایید با هم نگاهی به چند دلیل اصلی بندازیم:

۱. حساسیت‌های حسی (Sensory Sensitivities)

کودکان اتیسم معمولاً حساسیت‌های حسی بیشتری نسبت به هم‌سن‌وسال‌هاشون دارن. مثلاً ممکنه نشستن روی توالت به خاطر جنس سطح، دمای سرد یا حتی صدای آب باعث اذیت شدنشون بشه. این حساسیت‌ها می‌تونه باعث بشه کودک ترجیح بده ایستاده کارش رو انجام بده.

کودکان اتیسم ممکن است ایساده مدفوع کنند.

۲. عادت‌های روتین و حس راحتی (Routine and Comfort)

کودکان اتیسم به شدت به روتین‌ها علاقه دارن. اگر کودکت عادت کرده ایستاده مدفوع کنه، شاید به این دلیل باشه که این کار براش آشنا و راحت‌تره. تغییر دادن این روتین به زمان و صبر نیاز داره.

۳. مشکلات حس درونی یا درک سیگنال‌های بدن (Interoception Issues)

بعضی از کودکان مشکل درک حس عمقی بدن خود را دارند. یکی از کارهای حس عمقی این هست که وقتی روده ی شما پر میشه، سیگنال دفع مدفوع رو به مغز می فرسته، پس شما احساس مدفوع میکنید و دستشویی نیاز می شید. حالا بعضی از بچه هایی که مشکل حس عمقی دارند اصلا احساس دفع رو تجربه نمی کنند. گاهی کودکان اتیسم به دلیل مشکلات گوارشی و داروهای خاصی که مصرف می کنند دچار مشکلات گوارشی میشن. مثلا، ممکنه مدفوعشون رو به صورت تکه تکه دفع کنند؛ یا حتی یبوست و اسهال رو به صورت نوبتی تجربه کنند. کاردرمانگر آقای وحید ملکی میتونه برای مشکل یبوست به شما یک موبیلیزیشن و ماساژ خوب رو آموزش بده تا با اون این مشکل رو موقتا در کودک حل کنید.

بیشتر بدونیم: 10 تمرین رایگان کاردرمانی ، که توی خونه انجامش میدی!

۴. اضطراب و کنترل (Anxiety and Control)

برای بعضی از کودکان اتیسم، استفاده از دستشویی می‌تونه منبع اضطراب باشه. ایستاده مدفوع کردن ممکنه بهشون حس کنترل بده و اضطراب ناشی از استفاده از توالت رو کم کنه.

 Gastrointestinal issues common in autism:
Research has shown that children with autism are more likely to experience gastrointestinal problems, including constipation, diarrhea, and abdominal pain. These underlying issues can contribute to stool withholding behaviors as a way to avoid discomfort or pain associated with bowel movements.

بیشتر بدونیم: اتیسم چیه؟ آخرین نگاه علم به این مشکل!

نگاه پزشکی به ایستاده مدفوع کردن کودک

خیلی وقت‌ها مشکل ایستاده مدفوع کردن ممکنه به دلایل پزشکی باشه. مشکلات گوارشی یکی از شایع‌ترین دلایله که ممکنه باعث بشه کودک نتونه به‌راحتی مدفوع کنه و ترجیح بده ایستاده این کار رو انجام بده. مثلاً اگر کودک یبوست داشته باشه، دفع مدفوع براش سخت و ناراحت‌کننده می‌شه، بنابراین ممکنه ترجیح بده موقعیت ایستاده رو امتحان کنه.

از طرف دیگه، ممکنه کودکتون از نشستن طولانی‌مدت روی توالت احساس ناراحتی کنه. این مشکل می‌تونه به دلیل حساسیت‌های حسی یا حتی تجربه درد هنگام نشستن باشه. بهترین راهکار اینه که اگر فکر می‌کنی مشکلی مثل یبوست یا دردهای حسی داره، با پزشک متخصص کودک مشورت کنی تا مطمئن بشی که همه چیز از لحاظ جسمانی رو به راهه.

سارا مرادی، متخصص گفتار درمانی در تیم مدادهای رنگی، پیشنهاد می‌کنه که همیشه اول مطمئن بشین کودک از لحاظ جسمی مشکل خاصی نداره، چون گاهی اوقات با چند تغییر کوچک در رژیم غذایی یا استفاده از ملین‌های مناسب، مشکل یبوست حل می‌شه و بچه راحت‌تر روی توالت می‌شینه.

تماس رایگان با سارا مرادی گفتاردرمانگر ما میتونه بهت کمک کنه!

راهکارهای عملی برای کمک به کودک

مامان عزیز، حالا که با دلایل ایستاده مدفوع کردن کودکت آشنا شدی، وقتشه با چند راهکار عملی و تخصصی این مشکل رو برطرف کنی. در مدادهای رنگی همیشه سعی می‌کنیم به والدین توصیه‌هایی بدیم که واقعاً تو زندگی روزمره به دردشون بخوره و از تیم کاردرمانگرهای حرفه‌ای هم کمک می‌گیریم.از چک لیست آمادگی برای از پوشک گرفتن ما استفاده کنید. اینجا چند روش کارآمد رو برات لیست کردیم:

بررسی رشد عضلات لگن و ران کودک

اگر کودکت موقع نشستن روی توالت مشکل داره یا به نظر می‌رسه عضلاتش توانایی نگه داشتنش رو ندارن، بهترین کار اینه که با یه کاردرمانگر مشورت کنی. اون می‌تونه تمرینات تقویتی مخصوصی رو برای بهبود وضعیت عضلات کودک تجویز کنه. این تمرینات به تدریج عضلات کودک رو قوی‌تر می‌کنه و نشستن رو براش راحت‌تر می‌کنه.

تغییر موقعیت دستشویی رفتن با استفاده از زیرپایی

گاهی وقت‌ها بچه‌ها به دلیل احساس عدم تعادل نمی‌تونن به درستی روی توالت بشینن. استفاده از یک زیرپایی کوچک برای قرار دادن پاهای کودک می‌تونه بهش کمک کنه تا تعادل بهتری داشته باشه و در موقعیت راحت‌تری قرار بگیره. این کار حس امنیت رو به کودکت منتقل می‌کنه و به تدریج باعث می‌شه ایستاده مدفوع کردن رو کنار بذاره.

بازی‌های تعادلی و تقویت عضلات در خانه

بازی‌هایی مثل پریدن، چمباتمه زدن و تمرینات تعادلی می‌تونن به تقویت عضلات کودک کمک کنن. این تمرینات، که هم سرگرم‌کننده هستن و هم مفید، می‌تونن بخشی از روزمره‌اش بشن. توی مدادهای رنگی ما همیشه به والدین توصیه می‌کنیم که این نوع بازی‌ها رو به روتین کودک اضافه کنن تا به صورت طبیعی عضلاتش تقویت بشه.

تمرین نسیتن به شکل این تصویر به حفظ تعادل و حس عمقی در شکم کودک کمک میکنه.

ارزیابی شرایط حسی کودک توسط کاردرمانگر

ممکنه کودک در نشستن روی توالت به دلیل حساسیت‌های حسی مشکل داشته باشه. در این موارد، کاردرمانگر می‌تونه با ارزیابی حس‌های کودک، تشخیص بده که آیا مشکل به حساسیت‌های حسی مربوط می‌شه یا خیر و بعد راهکارهایی رو برای کاهش این حساسیت‌ها پیشنهاد بده. مثلاً استفاده از روکش‌های نرم برای توالت یا تغییراتی در محیط دستشویی.

با وحید ملکی کاردرمانگر رایگان تماس بگیر!

استفاده از الگوهای کودک‌پسند برای دستشویی رفتن

اگرچه تشویق و پاداش می‌تونه مفید باشه، ولی ایجاد یه الگوی دستشویی رفتن که به صورت منظم و بدون فشار باشه، خیلی مؤثرتره. به بچه اجازه بده هر بار بعد از غذا یا قبل از خواب به دستشویی بره و به مرور زمان، این رو به یک عادت طبیعی تبدیل کن. اگه به نظرت این کار به سختی پیش می‌ره، مشورت با کاردرمانگر می‌تونه راهکارهای خاص‌تری رو ارائه بده.

نتیجه‌گیری

مامان عزیز، یادمون باشه که هر کودکی مسیر رشد خودش رو داره و مشکلاتی مثل ایستاده مدفوع کردن هم بخشی از این مسیر می‌تونه باشه. با توجه به مسائل عضلانی و حسی که توضیح دادیم، بهترین راه اینه که آرامش داشته باشی و به جای نگرانی، قدم به قدم و با کمک متخصصان به کودکت کمک کنی. تیم مدادهای رنگی با حضور متخصصان کاردرمانی و گفتار درمانی، در کنار تو و کوچولوت هست تا بتونین به راحتی از این چالش عبور کنین.